کوه ها،دشت ها،جنگل ها و آب های غرب ایران زمین،در گذر زمان خاطرات ناگوار و تلخی در حافظه ی خود ثبت کرده اند.در دوازدهم اردیبهشت ماه سال ۱۲۹۷شمسی یکی از خونبارترین وقایع  صفحات غرب کشور رقم خورد:”فاجعه ی دشت حُر”
در بحبوحه جنگ جهانی اول،ایران آشوب زده،صحنه کشاکش قدرت های بزرگ جهانی انگلستان،روسیه،عثمانی و آلمان بود.فقدان حکومت مرکزی مقتدر،ضعف دولت موقت و اختلافات شدید مهاجرین موجب شده بود که ایل سنجابی در جایگاه مؤثرترین نیروی مدافع وطن و حراست از تمامیت ارضی و مرزهای پر آشوب غربی کشور ظاهر شود.انقلاب ۱۹۱۷در روسیه،به سان فرشته ی نجات به یاری ایرانیان آمد و نیروهای روسی سراسیمه غرب کشور را ترک کردند.تغییر در معادله قدرت،فرصتی در اختیار انگلیس قرار داد که به مطامع و اهداف استعماری خود فارغ از دخالت رقبا،جامه عمل بپوشاند.مهم ترین برنامه انگلیسی ها در این زمان،اتحاد با ایلات و طوایف کرمانشاهان و تشکیل “پلیس غرب”بود.سنجابی ها که پس از تشکیل آبرومندانه “انجمن صلح بندار”موقعیت ویژه ای یافته بودند با طرح انگلستان مخالفت کردند.انگلیسی ها کوشیدند با اتخاذ چهار شیوه:گفتگو با سران ایل،تحریک ایلات همسایه،ایجاد اختلاف بین اعضای کمیته ملی مهاجرین و ایل سنجابی و در نهایت حمله نظامی،سنجابی ها را وادار به پذیرش خواسته های فزون خواهانه شان کنند.در حالی که ایل به تدریج به سمت محلات ییلاقی خود مراجعت می کرد؛انگلیسی ها با گسیل نیروهای خود از قصرشیرین به زهاب در صدد بر آمدند که ضربه ی نهایی را بر ایل وارد نمایند.سنجابی ها به فرماندهی «علی اکبرخان سردار مقتدر»،در دشت حُر برای دفاع از خود آرایش جنگی گرفتند.طبیعت هم با آن ها سر ناسازگاری داشت.چهارده شبانه روز باران و برف بارید و رودخانه زمکان طغیان کرد.سنجابی ها از یک طرف زمکان توفنده را در برابر داشتند و از طرف دیگر توپخانه سنگین انگلیس.نبردی نابرابر شروع شد.توپ ها و هواپیماهای انگلیسی،گلوله ها و بمب های خود را در میان زنان و کودکان بی دفاع رها کردند.عده زیادی نیز در امواج خروشان زمکان غرق شدند.اموال و احشام ایل سنجابی به دست غارتگران افتاد.بیش از پانصد مرد،زن و کودک سنجابی در این فاجعه جان خود را از دست دادند.زمکان رنگ خون گرفت.روزنامه ایران در شماره نوزدهم اردیبهشت ماه ۱۲۹۷آمار کشته ها را چهارصد و پنجاه نفر ذکر کرد.انتشار خبر این جنایت در تهران و دیگر شهرها غوغایی به پا کرد اما دولت مرکزی ضعیف تر از آن بود که اقدام مؤثری در راستای دریافت غرامت و مجازات نیروهای قاتل انگلیسی انجام دهد.در سالروز این واقعه هولناک یاد همه دلاورمردان و شیرزنانی که در طول تاریخ پر فراز و نشیب این سرزمین برای دفاع از آب و خاک پاک ایران،جان شیرین خود را فدا کردند؛گرامی می داریم.