در ماههای آخر سال گذشته و به مناسبت ۹۱ سالگی ثبت تاق بستان به عنوان آخرین اثر ایران باستان در جلسه پرسش و پاسخی که توسط مدیر کل وقت میراث فرهنگی در محل این اثر برگزار گردید اعلام شد که در سال ۱۴۰۲ و در جریان روند جهانی شدن چهره ای تازه را از تاق بستان به نظاره خواهیم نشست .

جناب آقای دکتر طالبی نیا با سابقه درخشان در ثبت جهانی منظر اورامان به عنوان مدیر پایگاه ملی تاق بستان انتخاب و بارقه امید جهت به ثمر رسیدن ثبت جهانی آن پس از ده سال فرصت سوزی دل مشتاقان را روشن نمود.

جناب آقای دکتر طالبی نیا با اشاره به آخرین وضعیت پرونده ثبت جهانی تاق بستان، اظهارکرد« دی ماه سال گذشته با اعتماد مدیرکل سابق میراث فرهنگی استان به عنوان سرپرست پایگاه تاق بستان منصوب شدم تا با استفاده از تجربه ثبت جهانی هورامان، تدوین پرونده ثبت جهانی تاق بستان را نیز آغاز کنیم.»

موضوع تله کابین تاق بستان هم که از مدتها پیش مورد مناقشه شهرداری کرمانشاه و میراث فرهنگی بود توسط مدیریت پایگاه و در قالب تیم ۱۵ نفره از کارشناسان بررسی واعلام گردید که احداث آن به ثبت جهانی تاق بستان آسیب خواهد رساند .

با استعفای نابهنگام مدیر کل وقت میراث فرهنگی ، سرپرست پایگاه ملی تاق بستان اعلام نمود« متاسفانه تدوین پرونده ثبت جهانی تابستان طی ماه های گذشته و پس از استعفای مدیرکل سابق میراث فرهنگی استان، فعلا مسکوت مانده است.»

موضوع احداث تله کابین هم با توجه به استعفای جناب آقای سهیلی  گویا دوباره در دستور کار قرار گرفته است .در بازدید روز هیجدهم آبان ماه سال گذشته مدیرکل امور پایگاه‌های ملی و جهانی وزارت میراث‌فرهنگی اعلام نمود« مسئولیت‌هایی بر عهده ما است ما را وا میدارد که درست و سنجیده عمل کنیم .در موضوع تله کابین تاق‌بستان با عرصه‌ای مواجه هستیم که کاملا متفاوت است و افق ما برای این اثر تاریخی ثبت جهانی آن است .» وی همچنین اشاره نمود« تاق‌بستان برای ثبت جهانی دست به نقد است و با یک همت می‌تواند استانداردهای ثبت جهانی را کسب کندو باید ضمن حفاظت از اثر موانع را رفع و شرایط را آماده ثبت جهانی کنیم، الان در مجموعه تاق‌بستان گرفتاری‌هایی داریم که اگر رفع نشوند امکان ثبت وجود ندارد، در کنار اینها اگر یک پروژه جدید را شروع کنیم به این مشکلات اضافه می‌شود.»

ایشان با طرح این پرسش که آیا ثبت جهانی اساساً اولویت استان و دولت هست یا نه؟ اظهار کرد: «آیا ما منافع بلند مدت کشور و استان را باید فدای یک اتفاق کنیم؟ اگر ما مجوز دادیم و یونسکو تله کابین را به عنوان مانع ثبت جهانی مطرح کرد، تکلیف چیست؟ ما باید دقت کنیم ، دچار خطایی نشویم که آیندگان ما را نبخشند »

جناب آقای دکتر طالبی نیا هم در ارتباط با این موضوع و عدم هماهنگی در روند اجرای کاراز سمت خود استعفا  و گره دیگر بر مشکلات اضافه گردید گویا طلسم ده ساله همچنان نشکسته باقی خواهد ماند.

جناب آقای صحرایی استاندار محترم ، شما به عنوان نماینده عالی دولت قطعا به برکات و فوائد ثبت جهانی تاق بستان در رونق صنعت گردشگری استان وقوف کامل داشته و همیشه به عنوان یکی از شاخصها و قابلیتهای توسعه استان از آن یاد نموده اید . لذا اکنون این طلسم میتواند با بکار گیری از تجربه ثبت منظر اورامان به دست شما باز شده وبقول آن مدیر ، منافع بلند مدت کشور و استان را نباید فدای یک اتفاق کنیم.

احداث تله کابین صرف نظر از خدشه دار شدن منظر و سیمای تاق بستان و همچنین خطر خارج شدن از ثبت جهانی آن ، لایه هایی از تمدن و فرهنگ پارینه سنگی میانی (عصر موستری) را در ایستگاه انتهایی برای همیشه از بین خواهد برد.

به خاطر داشته باشیم اینگونه فرصت سوزی و تعلل در فراهم نمودن مقدمات ثبت جهانی مجموعه غریب تا ق بستان بیش از این مورد تایید سازمانهای مسئول جهانی نبوده و چه بسا برای مدتهای طولانی ثبت آن همچنان به عنوان مطالبه ملی و محلی در سبد آرزوهای دوستداران میراث فرهنگی دست نیافتنی باقی بماند. هر چند که اعلام گردیده در نظر است ثبت تاق بستان در قالب طرح گذر ساسانی از معبد آناهیتا تا قصرشیرین و ایوان مدائن در کشور عراق و به صورت پروژه ای بین المللی دنبال گردد باز هم نمی توان محوطه تاریخی تا ق بستان را کوچک و کم اهمیت شمرد.

منوچهر خردمندی